Charków! Charków!

Spektakl muzyczny „Charków! Charków!” to prapremierowa realizacja sztuki Serhija Żadana, w przekładzie Adama Pomorskiego. Tekst powstał na zamówienie Teatru Polskiego w Warszawie.

Spektakl w musicalowej formie, opowiada historię inspirowaną losami awangardowego teatru Berezil i jego twórcy – reżysera-reformatora Łesia Kurbasa, który działał w Charkowie w latach 1925-1933. Opowiada dzieje konfliktów pomiędzy miastem i teatrem, dyrektorem teatru i reżyserem, reżyserem i widzami, reżyserem i aktorami… Losy Kurbasa stają się metaforą losów każdego twórcy – a może każdego z nas – „Everymana” walczącego o ideały.

Po ukraińsku słowo „berezil” oznacza marzec. Kurbas wybrał taką nazwę dla swego teatru zainspirowany wierszem norweskiego pisarza, laureata literackiej Nagrody Nobla – Bjørnstjerne’a Bjørnsona, zaczynającym się od słów: „Wybieram marzec, bo jest on buntem, z którego narodzi się lato”. Teatr Berezil zrodził się z buntu.

Charków to miasto o bogatej historii i kulturze. Kolebka ukraińskiej awangardy. W latach 20. mieszkali i tworzyli tam wybitni twórcy – nie tylko literaci, ale także malarze, rzeźbiarze, filmowcy – nazwani „Rozstrzelanym odrodzeniem” lub „Rozstrzelanym pokoleniem”. Większość z nich straciła życie podczas stalinowskiej czystki w latach 30., a ich nieprawomyślna, zdaniem sowieckiej władzy, twórczość przez kolejne dekady była wymazana z oficjalnej historii ukraińskiej kultury.

Ołeksandr Zenon Kurbas był ukraińskim aktorem i reżyserem. W 1922 roku założył filozoficzno-polityczny teatr Berezil – poszukujący nowych form wyrazu dla ukraińskiego dramatu. W 1933 roku został aresztowany. Rok później, w fikcyjnym procesie, skazano go na pięć lat łagru za udział w rzekomej ukraińskiej organizacji terrorystycznej. W listopadzie 1937 roku Łeś Kurbas zginął w masowej egzekucji, wraz z kilkudziesięcioma innymi ukraińskimi twórcami i działaczami społecznymi, w lasach Sandarmoch w Karelii. Wraz zbiorowych grobach leżą tam ofiary „wielkiego terroru” z lat 1937–1938. Może ich być nawet 10 000.

SPEKTAKLE:

24.05.2025 | 19.30

25.05.2025 | 18.00

Reżyserka: Svitlana Oleshko

^{Autora zdjęcia: Karolina Jóźwiak}

«Харків! Харків!» — це прем'єрна постановка п'єси Сергія Жадана в перекладі Адама Поморського. Текст був написаний на замовлення Польського театру у Варшаві.

Спектакль у формі мюзиклу розповідає історію, натхненну долею авангардного театру «Бере́зіль» та його творця — режисера-реформатора Леся Курбаса, який працював у Харкові в 1925–1933 роках. Він розповідає про конфлікти між містом і театром, директором театру та режисером, режисером і глядачами, режисером і акторами… Доля Курбаса стає метафорою долі кожного творця — а може, і кожного з нас — «Everyman’а», що бореться за ідеали.